SABİT SÜRATLİ HAREKET

A- Sürat Nedir?

• Bir cismin birim zamanda aldığı yola sürat denir.
• Sürati hesap edebilmek için alınan yolu ve geçen zamanı bilmek gerekir.
• Ölçülen her büyüklüğün mutlaka bir birimle belirtilmesi gerekir.
• Alınan yol birimi:  santimetre (cm), metre (m), kilometre (km)
• Zaman birimi:   saniye (s), dakika (dk), saat (h) olarak ifade edebiliriz.
• Sürat birimi: Alınan yol metre, zaman saniye alınırsa sürat birimi metre/saniye olur. Kısaca m/s olarak gösterilir. Alınan yol kilometre, zaman saat alınırsa Sürat birimi kilometre/saat, kısaca km/h olur.
• Bir cismin hareketi süresince aldığı toplam yolun, cismin toplam hareket süresine bölümü ile bulunur.[SPOT 1]

Sürat Birimleri

Birimi m/s, km/h, cm/s,  m/dk olarak kullanılır.

Eğer sürat hesaplanırken verilen değerler farklı birimlerden ise uzunluk ve zaman çevirimleri yapılır.

Yol Birimlerinin Dönüşümü : 1 km = 1000 m,  1 m = 100 cm

Zaman Birimlerinin Dönüşümü : 1 h = 60 dk,  1dk = 60 s,  1 h= 60 dk = 3600 s

Sabit Süratli Hareket

Bir hareketli eşit zaman aralıklarında eşit yol almasıdır. Hareket boyunca süratinde bir değişiklik olmaz.

Ortalama sürat

 Hareketlinin aldığı toplam yolun, toplam zamana bölünmesiyle bulunur.

Not: Aynı yolu sürati daha fazla olan daha kısa sürede tamamlar.[SPOT 2]

Formula-1 yarışlarında sıralama turlarında, yarışçılar aynı parkuru daha kısa sürede tamamlamak için çalışırlar.

B- Sürat Çevrimleri

1. 10 m/s kaç km/h dir?

Uzun Çözümü

10 m/s demek  1 saniyede 10 metre yol alındığını gösterir.

1 saniyede 10 metre yol alan, 1 saatte ne kadar yol alır bulalım.

10 m/s süratinde  1 saniyede 10 m yol alır.

1 h (saat) 3600 saniyedir.

3600 saniyede  aldığı yol 3600 x 10 = 36 000 m yol alır.

36000 m = 36 km dir.

1 saatte 36 km yol alır. kısaca 36 km/h'dir.

Özet: 1 saniyede 10 metre yol alan, 3600 saniyede (1h) 3600 x 10 m = 36.000 m (36 km) yol alır.

          Kısaca ezberlemek için her zaman 10 m/s = 36 km/h'dir.

2. 36 km/h kaç m/s'dir?

Uzun Çözümü

36 km = 36.000 m

1 h = 60 dk = 60 x 60 = 3.600 s

36 km/h = 36.000 m / 3.600 s = 10 m/s'dir.

Kısaca 36 km/h = 10 m/s

C- Grafikler

Yol-Zaman Grafiği

Hareketli,  hareketi süresince eşit sürelerde eşit yollar alır ve bu nedenle sürati sabittir.

Hareketlinin yol – zaman grafiğinden sürati bulunur. Grafikten seçilen her hangi bir noktanın zaman ve yol eksenlerini kestiği noktalar bulunur. Bu noktalara karşılık gelen değerler sürat formülünde yerine yazılarak sürat hesaplanır.[SPOT 3]

Yol-Zaman grafiği nasıl çizilir

1. Koordinat sistemi çizilir.

2. X eksenine(yatay) zaman, y eksenine(dikey) alınan yol ve birimleri yazılır.

3. Eksenler bölmelendirilir.

4. Tablodaki veriler grafiğe kaydedilir.

5. Noktalar birleştirilerek grafik oluşturulur.

Sürat - Zaman Grafiği

Hareketli,  hareketi süresince eşit sürelerde eşit yollar alır ve bu nedenle sürati sabittir.

Zaman değişse bile sürat değişmez.

Hareketlinin sürat – zaman grafiğinden aldığı yol bulunur.

Sürat – zaman grafiğinin altında kalan alan hareketlinin aldığı yolu verir.[SPOT 4]

Sürat-Zaman grafiği nasıl çizilir

1. Koordinat sistemi çizilir.

2. X eksenine(yatay) zaman, y eksenine(dikey) sürat ve birimleri yazılır.

3. Eksenler bölmelendirilir.

4. Tabloda sürat verilmiş ise grafiğe kaydedilir. Alınan yol verilmiş ise her zaman aralığı için sürat hesap edilir.

5.Noktalar birleştirilerek grafik oluşturulur.